Elite Club for Cool Kids and Other Smarties

Gdy próbujemy w sposób naukowy, lub jakkolwiek racjonalny ująć to co jest, zakładamy zazwyczaj, że coś jest. Jest jakaś rzeczywistość w której my jesteśmy i którą chcemy zbadać, poznać. I My jako taki powiedzmy kartograf rysujemy sobie mapę, wierząc, że gdy perfekcyjnie, w trójwymiarze i w jakości HD odwzorujemy na niej terytorium to poznamy rzeczywistość. Rzecz w tym, że Kartograf nie jest osobą która wyizolowana, z zewnątrz rysuje sobie na spokoju mapę, ale jest częścią rzeczywistości którą próbuje opisać. Kartograf nie ma niezmiennej esencji, nie jest oderwanym podmiotem, wyizolowanym, danym z góry i w pełni ukształtowanym, nietkniętym przez świat który przenosi na mapę. Kartograf jest terytorium, a cokolwiek uda mu się ująć jest wyrażone w języku. Język znów jest tylko jakimś sposobem ujęcia, który ujmuje to do czego nie mamy bezpośredniego dostępu. Nie chcę tu dowodzić, co czasem zarzuca mi mój kolega Michał, że obiektywna rzeczywistość nie istnieje. Istnieje, tyle, że jest ona przepuszczana przez filtr/zwierciadła naszych postrzegań (interpretacji) i możliwości ujęcia jej. W końcu jakiekolwiek jej poznanie musi zostać ujęte we wrażeniu, które moglibyśmy odczuć, nawet jeśli jest to myśl "jest nieskończenie wiele liczb pierwszych" (może nie najlepszy przykład, bo tego chyba jeszcze nikt nie udowodnił).

Mamy wiedzę, oczywiście. Wiemy jak ten pozornie zewnętrzny wobec kartografa świat zachowuje się pod jego wpływem. Woda w 100 stopniach wrze, jeśli rzucę kamień z odpowiednią siłą to poleci w konkretne miejsce. To jest wiedza praktyczna, która umożliwia nam funkcjonowanie i daje w pewien sposób władzę (dzięki niej mamy większą kontrolę, decydujemy w pewnym (większym) stopniu o kształcie istnienia). Jest to poznanie związków przyczynowo skutkowych, które umożliwia skuteczniejsze realizowanie się wolności. Samej wolności jednak ten związek przyczynowo-skutkowy nie dotyczy, bo wtedy nie byłaby wolnością. Przyczyny i skutki mogą nawet być wyrażone w języku matematyki, który można uznać za "prawdziwy, bo wewnętrznie niesprzeczny". I matematyka jako ta "obiektywna" może rzutować na kształt istnienia, ale może jedynie być środkiem wyrazu związków przyczynowo-skutkowych, tego co zdeterminowane. (i tak oparta na założeniach- aksjomatach). Kartograf więc przyjmując taką postawę (w której chciałby poznać obiektywny świat przyczyn i skutków) musiałby siebie wpisać w ten ciąg przyczynowo-skutkowy, pozbawić się wolności i podmiotowości, przyjmując zastany model świata "już zrobionego", który czeka na odkrycie i przeniesienie na mapę. Podejście takie nie uwzględnia ciągłej ewolucji kartografa, a przez to ewolucji jego sposobu ujmowania rzeczywistości i samej rzeczywistości. Dzięki tej historyczności podmiot będzie przedstawiał świat bardzo różnie, w zależności nie tyle od tego, co jest naprawdę "tam" w jakimś danym z góry świecie, ale od tego co podmiot sam wnosi do obrazu.

Co do wiedzy potwierdzonej empirycznie, to żeby połączyć w jeden sens powtarzające się, pod pewnymi warunkami, wrażenia empiryczne, trzeba na nie (jako na punkty podparcia) nałożyć pewną teorię spajającą je wszystkie. Teoria ta, jako wyjaśnienie zjawisk, jest tylko pewnym sposobem ujęcia, nazywam to interpretacją. Widać to w fizyce, w której teoria jest używana póki działa, pozwala nam przewidywać związek przyczynowo skutkowy. Newtonowka teoria pozwala nam latać w kosmos, ale na skalę międzygalaktyczną się nie sprawdza, nie można używając jej przewidywać dobrze ruchów galaktyk, ani ruchów cząsteczek kwantowych. Teoria, która złączy mechanikę kwantową, teorię względności i newtonoską z pewnością wyprze i zastąpi je wszystkie. Ale wciąż będzie tylko próbą wyrazu pewnej, nie dostępnej nam bezpośrednio rzeczywistości. Twierdzenie jakoby można było kiedyś w końcu skonstruować teorię "ostatecznie prawdziwą" która byłaby mapą w hd3d i odzwierciedlała wiernie w 100% rzeczywistość uważam za naiwną. Prócz tego, że jak już pisałem byłoby to zredukowanie "obiektywnego świata na zewnątrz" i autouprzedmiotowienie kartografa, to wciąż byłby to tylko sposób ugryzienia obiektywności bezpośrednio niedostępnej.


Zacząłem od nauk ścisłych bo wydają mi się trudniejszym polem do obrony tezy "wszystko jest interpretacją". Co do nauk humanistycznych, to teza ta może grozić odrzuceniem jakiegokolwiek obiektywizmu w myśl założenia, że "nic nie jest dane z góry". Skoro żaden światopogląd, sposób ujęcia, interpretacja nie są dane z góry, to znaczy, że wszystkie są arbitralne. nie są. (ale to stanowisko chyba żadnemu z nas nie grozi:) )
"Wszystko jest interpretacją" to tylko chwytliwy tytuł, Teza jest śliska, bo atakująca w pewien sposób samą siebie i w pewnym momencie nawet siebie obalająca. zapraszam do dyskusji.